Jeroen Recourt: ‘We moeten in onze rol blijven.’

Sinds 1 oktober heeft de Raad van toezicht (Rvt) van Expertisecentrum Euthanasie een nieuwe voorzitter: Jeroen Recourt. “Ik ga erop letten dat we doen wat we moeten doen, niet meer en niet minder.”

Recourt is nu ruim een maand in dienst. “De eerste weken bestonden natuurlijk voor een groot deel uit kennismaken. Wat me opvalt is de goede sfeer op het kantoor in Den Haag. Ik zie gemotiveerde en inhoudelijk betrokken mensen, die op een prettige manier met elkaar omgaan.” Dat vindt hij extra waardevol omdat het werk nu eenmaal emotioneel zwaar kan zijn. “Het is belangrijk dat je vanuit Den Haag de mensen in het veld kan steunen. Met positieve energie.”

Bereikbaar

Als het goed gaat, ben je als toezichthouder eigenlijk niet zo zichtbaar, vervolgt hij. “Maar wel bereikbaar. Als het nodig is, moeten we de vinger aan de pols houden.” Daarnaast is rolvastheid voor hem een belangrijk thema. “Ik ga erop letten of we als organisatie, en ook als raad, in onze rol blijven. Dat we doen wat we moeten doen, niet meer en niet minder. Want op het moment dat daar onduidelijkheid over is, zie je vaak problemen ontstaan.”

Zaadje

Dat euthanasie mogelijk is in Nederland, vindt hij een grote verworvenheid. Het is één van zijn motieven voor zijn sollicitatie bij het expertisecentrum. Het zaadje daarvoor is geplant door Recourts ouders. “Zij spraken thuis regelmatig over het levenseinde en waren ook altijd al lid van de NVVE. Van hen kreeg ik mee dat je bewuster kunt leven door bewust om te gaan met het einde ervan. Later, rond mijn vijftigste, had ik als medisch tuchtrechter een tuchtzaak over euthanasie. Die zaak greep me. Ik voelde heel sterk: dit is relevant, hier gebéúrt wat. Niet lang daarna besloot ik te solliciteren bij de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE), waar ik voorzitter werd.”

Trots

“Ik vind het onderwerp euthanasie een fantastisch voorbeeld van hoe we maatschappelijke problemen kunnen oplossen met onze instituties. In eerste instantie via de rechter. Daarna via de politiek, die heel zorgvuldig een wet heeft gemaakt met open normen. Daardoor is er ruimte ontstaan om de tijdsgeest mee te nemen in de dagelijkse praktijk. Dan denk ik: wow, de democratische rechtsstaat wérkt hier. Tegenstanders, voorstanders, iedereen kan zich erover uiten. En dat gebeurt ook regelmatig, zoals over euthanasie bij psychisch lijden. Er is een maatschappelijk debat. En zo hoort het.”

‘Ik wil mij inzetten voor organisaties die niet vanzelfsprekend zijn, maar er wel toe doen.’

Inzetten

“Ik vind dat je je actief moet inzetten voor de samenleving. Ik wil dat doen bij organisaties die niet vanzelfsprekend zijn, maar er wel toe doen. We hebben in Nederland een prachtige euthanasiewet. Daarin staat wel dat euthanasie geen recht is. Dan rijst de vraag wat er moet gebeuren als een arts geen euthanasie kan of wil uitvoeren. Zeg je dan tegen die patiënt: je hebt pech, want je hebt er volgens de wet geen recht op? Ik vind het fantastisch dat Expertisecentrum Euthanasie er op dat moment is. Voor de arts én de patiënt. Het is een zorgvuldige en integere organisatie, waar ik me met liefde voor inzet.”

Intensiteit

Hoe gaat het nu met zijn ouders? Recourt aarzelt, zegt dan: “Mijn ouders zijn allebei dementerend. Ik ben mede gestopt bij de RTE om een dag in de week voor ze te kunnen zorgen. Ik ben er dankbaar voor dat ik dat kan doen, hoewel het niet altijd makkelijk is. Het is mooi én zwaar. Maar die intensiteit van het leven, daar hou ik ook wel van.” En hun euthanasiewens? “Helaas lijkt het erop dat het moment voorbij is gegleden waarop ze daar nog voldoende wilsbekwaam voor waren. Ze zijn inmiddels in het laatste deel van hun leven, 93 en 96 jaar oud. Dat levert soms indringende gesprekken op. Gisteren nog, mijn vader had veel pijn en dacht dat zijn einde naderde. Toch had hij niet het gevoel dat hij het leven kon loslaten, toen ik hem ernaar vroeg. Ik gun het hem dat hij uiteindelijk wel de vrijheid voelt om te gaan.”

Kritiek

Het interview voor dit artikel vindt plaats in het kantoor van vertrekkend bestuursvoorzitter Sonja Kersten. Aan de muur hangen foto’s van een euthanasie. Recourt: “Ik zat een poosje naar die foto’s te kijken en ze raakten me. Wat ik daarop zie, bevestigt voor mij waarom ik geloof dat euthanasie ook mooi kan zijn. Die man sterft niet alleen. Hij heeft de kans om heel bewust afscheid te nemen van zijn naasten. De dood is onomkeerbaar, maar je kunt het draaglijker maken voor de mensen die je achterlaat. Daarom vind ik de kritiek die je soms hoort, dat euthanasie iets egoïstisch is, niet terecht. Het is vaak juist een mooie afsluiting mét de mensen die je lief zijn.”

Jeroen Recourt

2002 – 2006   Rechter (Amsterdam, Oranjestad)

2010 – 2017   Lid Tweede Kamer

2017 – 2019   Rechter-plaatsvervanger (Amsterdam)

2017 – 2021   Voorzitter Tuchtcollege Gezondheidszorg (Noord-Holland en Utrecht)

2019 – nu     Lid Eerste Kamer

2021 – 2025   Voorzitter Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE)

2021 – 2025   Bestuurslid Stichting Geneesmiddelenbulletin

2022 – nu     Bestuurslid Stichting Tuchtrechtspraak NRVT

2022 – nu     Voorzitter Raad van Toezicht Wakker Dier

2025 – nu     Voorzitter Raad van Toezicht Expertisecentrum Euthanasie

Geplaatst op Tekst: Simone van Schip. Fotografie: Jurgen Huiskes