Rechtbank onderschrijft zorgvuldige euthanasiepraktijk

Vandaag deed de Rechtbank Den Haag uitspraak in de geruchtmakende zaak van een specialist ouderengeneeskunde die euthanasie verleende aan een wilsonbekwame dementerende patiënt. De Rechtbank oordeelde dat deze arts dit volledig overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen van de Euthanasiewet deed en daarom ontslagen wordt van alle rechtsvervolging.

“Deze uitspraak is een stap in de goede richting”, zegt Steven Pleiter, bestuurder Expertisecentrum Euthanasie. “Wij zijn net als de rechter ervan overtuigd dat deze arts volgens de wet heeft gehandeld: bij een wilsonbekwame patiënt is de wilsverklaring leidend. Het gesprek voeren met een zwaar demente patiënt, zoals het Openbaar Ministerie (OM) wilde, is een rituele dans.”

Verliezers

Deze zaak, die nu al 2,5 jaar de gemoederen bezighoudt, heeft gevolgen voor de euthanasiezorg in Nederland, stelt Expertisecentrum Euthanasie. Pleiter: “Deze zaak kent alleen verliezers: niet alleen de arts die terecht staat, maar iedereen in Nederland met een euthanasiewens. De schrik zit er goed in. Artsen zijn terughoudender geworden. We constateren dat artsen hun patiënten sneller naar ons doorverwijzen. Nadat eerder sprake was van een stabilisatie ontving Expertisecentrum Euthanasie dit jaar een recordaantal hulpvragen. (Vergeleken met 2018 is er sprake van een stijging van 18 procent). Artsen die euthanasie verlenen, zijn nog behoedzamer geworden. Er worden extra gesprekken gevoerd, meer deskundigen geraadpleegd dan strikt noodzakelijk is en trajecten duren langer. Gevolg: patiënten in een uiterst kwetsbare situatie worden extra belast.”

Onrust

Pleiter verwacht niet dat met deze uitspraak de zaak voorbij is – en daarmee de onzekerheid bij de betreffende arts, artsen in Nederland en de onrust bij mensen die, nu of in de toekomst, euthanasie willen. “Deze zaak zal naar verwachting tot aan de Hoge Raad worden uitgevochten. De onrust duurt voort.”

Zorgvuldig

Nederland heeft een uiterst zorgvuldige euthanasiepraktijk. De regionale toetsingscommissies, die de euthanasie achter toetst, ontvingen in 2017 en 2018 ruim 12.500 meldingen en oordeelden dat in slechts 18 gevallen niet aan alle zorgvuldigheidseisen was voldaan. In 2018 ontvingen de toetsingscommissies 146 meldingen van euthanasie bij dementie, waarvan slechts twee patiënten in een vergevorderd stadium waren.

Tijdig

Het devies bij dementie blijft dat wie euthanasie wil dit tijdig met de arts moet bespreken. Patiënt, naasten en de arts moeten de ontwikkelingen op de voet volgen en tijdig euthanasie uitvoeren. Dat is op een moment voordat de dementerende wilsonbekwaam wordt. Is de behandelend arts niet in staat om dit uit te voeren, dan kan Expertisecentrum Euthanasie de hulpvraag overnemen.