Palliatieve sedatie is geen alternatief voor euthanasie

Toen dit nieuwsbericht geplaatst werd was de Levenseindekliniek nog de naam voor wat nu Expertisecentrum Euthanasie is.

De oorzaak van dat lijden is niet belangrijk. Als arts moet je afgaan op de patiënt, je moet de overtuiging hebben dat deze patiënt ondraaglijk lijdt, los van wat je er zelf van vindt. In die situatie de euthanasie niet willen geven is dan gelijk aan de patiënt zijn waardigheid ontnemen. Dat is ethisch niet toegestaan.

Wanneer een patiënt om euthanasie vraagt moet het gesprek daarover gaan en niet over palliatieve sedatie, zoals zo vaak gebeurt. Palliatieve sedatie is het in slaap brengen van een patiënt die in een terminale fase van een ziekte lijdt aan onbehandelbare symptomen, die niet meer reageren op medicatie. Het gaat dan vooral om angst, benauwdheid en pijn. Volgens de richtlijnen van artsenorganisatie KNMG is palliatieve sedatie pas aan de orde wanneer er een levensverwachting is van maximaal 14 dagen.

Overigens is voor de patiënt en diens naasten palliatieve sedatie ook niet altijd een proces dat vlekkeloos verloopt en soms zelfs strijdig is met het beoogde waardig sterven. Het is ook niet zo dat elke arts weet hoe palliatieve sedatie uitgevoerd moet worden. Daar is specialistische kennis en ervaring voor nodig.

Een dokter zou alleen moeten overgaan tot palliatieve sedatie wanneer er sprake is van ondraaglijk lijden in een terminale situatie en er geen tijd meer is om een reëel gesprek te hebben over een eventuele euthanasie of hulp bij zelfdoding. Dus wanneer de dokter met de rug tegen de muur staat. Palliatieve sedatie is geen keuze van de patiënt en zeker niet van de familie en moet dan ook niet worden voorgesteld als alternatief voor euthanasie.

Euthanasie is levensbeëindigend handelen op verzoek. Op basis van de wet is dat toegestaan wanneer er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden, ook wanneer er een veel langere levensverwachting dan 14 dagen is.

Palliatieve sedatie en euthanasie zijn dus twee volledig verschillende entiteiten en het is dan ook irreëel als een arts bij een verzoek om euthanasie zegt de voorkeur te geven aan palliatieve sedatie. In de praktijk blijkt dit echter wel het geval te zijn. En ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat dit dan gebeurt om niet aan de euthanasieprocedure te hoeven beginnen. Vanuit de dokter denkend is dat misschien voorstelbaar, maar naar de patiënt toe is dat een vorm van bedrog. Palliatieve sedatie is bij een euthanasieverzoek geen redelijk alternatief.

John Bos | Lid commissie opleiding & ontwikkeling, Expertisecentrum Euthanasie